IVF बद्दल
IVF किंवा इन-व्हिट्रो फर्टिलायझेशन याला असिस्टेड रिप्रॉडक्शन टेक्नॉलॉजी (एआरटी) म्हणूनही ओळखले जाते. IVF उपचार हा सर्वोत्तम आणि विश्वासार्ह उपाय आहे जो जोडप्यांना त्यांच्या वंध्यत्वाच्या समस्यांवर मात करण्यास मदत करू शकतो. ओव्हुलेशन, ब्लॉक केलेल्या फॅलोपियन ट्यूब इत्यादी वंध्यत्वाच्या समस्यांवर उपचार करण्यासाठी हे तंत्रज्ञान उत्कृष्ट उपाय म्हणून ओळखले जाते. जर तुम्हाला यापैकी कोणत्याही समस्यांमुळे तुमच्या पालकत्वात अडथळा येत असेल, तर सर्वोत्तम IVF उपचार क्लिनिकला भेट दिल्याने तुमच्या सर्व शंका दूर होतात.
आयव्हीएफ कसे कार्य करते?
तुम्ही भेट देण्यापूर्वी, तुम्हाला IVF कसे कार्य करते त्याविषयी थोडीशी माहिती असल्यास मदत होईल. तर, प्रक्रिया औषधे आणि क्लिनिकल प्रक्रियांच्या संयोजनाने सुरू होते जेणेकरून शुक्राणू अंड्याचे फलन करण्यास सुरवात करतात. एकदा ते पूर्ण झाल्यानंतर, अंडी गर्भाशयात रोपण केली जाते. तुम्हाला औषधे दिली जातील जेणेकरून तुमची अंडी परिपक्व होतील आणि गर्भाधानासाठी तयार होतील. नंतर तुमची अंडी गर्भाधानासाठी प्रयोगशाळेत शुक्राणूंसोबत मिसळण्यासाठी बाहेर काढली जातात. अंडी फलित झाल्यानंतर ते थेट गर्भाशयात टाकले जातात. गर्भाशयाच्या अस्तरात कोणतेही अंडी रोपण केल्यास जोडप्यांना गर्भधारणेची अपेक्षा असते.
वेगवेगळे टप्पे आहेत आणि प्रक्रिया पूर्ण होण्यासाठी वेळ लागेल म्हणून तुम्ही आधीच तयार असले पाहिजे. प्रथमच ते कार्य करू शकते अशी शक्यता आहे, परंतु बहुतेक प्रकरणांमध्ये, लोकांना गर्भधारणेसाठी एकापेक्षा जास्त फेऱ्यांची आवश्यकता असते. जेव्हा तुम्हाला आणि तुमच्या जोडीदाराला वंध्यत्वाची समस्या असेल तेव्हा IVF उपचार नक्कीच गर्भधारणेची शक्यता वाढवतात परंतु प्रत्येक व्यक्तीचे शरीर वेगळे असल्यामुळे ते कार्य करेल याची खात्री नाही.
तुम्हाला IVF प्रक्रियेची कधी गरज आहे?
IVF उपचार हा बहुतेक 40 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या आणि गर्भवती होण्याचा प्रयत्न करणाऱ्या महिलांसाठी असतो. परंतु आजकाल बैठी जीवनशैली किंवा अनुवांशिक समस्यांमुळे हे खूप सामान्य झाले आहे. म्हणून, डॉक्टरांना कधी भेटायचे हे आपण जागरूक असले पाहिजे. आयव्हीएफ केल्यावर कोणत्या परिस्थिती आहेत ते पाहू :
फॅलोपियन ट्यूब खराब झाल्यास किंवा अवरोधित झाल्यास, अंड्याचे फलन करणे कठीण होते. म्हणून, अशा परिस्थितीत, आयव्हीएफ उपचार हा सर्वोत्तम संभाव्य मार्ग आहे.
ओव्हुलेशन विकारांमुळे गर्भाधान समस्या देखील उद्भवतात म्हणून IVF उपचारांची शिफारस केली जाते.
एंडोमेट्रिओसिस होतो जेव्हा गर्भाशयाच्या बाहेर ऊतींचे रोपण केले जाते ज्यामुळे इतर भागांच्या कार्यावर परिणाम होतो. यामुळे तुमचे पालक होण्याचे स्वप्न भंग पावू शकते पण इथे पुन्हा IVF मदतीला येतो.
30 किंवा 40 वर्षे वयोगटातील स्त्रिया सहसा आजकाल गर्भाशयाच्या फायब्रॉइडचा अनुभव घेतात ज्यामुळे वंध्यत्व येते म्हणून IVF सुचवले जाते.
खराब हालचाल किंवा मॉर्फोलॉजी ही आणखी एक स्थिती आहे ज्यामुळे शुक्राणूंना अंडी फलित करणे कठीण होते आणि आईव्हीएफ उपचार हा पालक बनण्याचा एकमेव उपाय आहे.
अनुवांशिक विकार ही आणखी एक स्थिती आहे ज्यामध्ये IVF उपचाराची शिफारस केली जाते कारण हा विकार मुलामध्ये जाण्याची उच्च शक्यता असते.
जर एखाद्या महिलेला कर्करोग असेल आणि कर्करोगाच्या उपचारासाठी योजना आखत असेल, तर अशा परिस्थितीत, IVF हा प्रजनन क्षमता टिकवण्यासाठी उपाय आहे. अंडी काढणीसाठी बाहेर काढली जातात आणि पुढील वापरासाठी गोठविली जातात.
IVF उपचारापूर्वी चाचण्या
IVF उपचार करण्यापूर्वी तुम्हाला खालील चाचण्या कराव्या लागतील :
- डिम्बग्रंथि राखीव चाचणी ही एक संप्रेरक रक्त चाचणी आहे जी डॉक्टरांना तुमच्या शरीरात असलेल्या अंडींची संख्या समजण्यास मदत करते. चाचण्यांमध्ये FSH- फॉलिकल स्टिम्युलेटिंग हार्मोनल, एस्ट्रॅडिओल आणि AMH- अँटी-मुलेरियन हार्मोन चाचण्यांचा समावेश आहे.
- HSG किंवा Hysterosalpingography हे कॉन्ट्रास्ट एजंट टाकून फॅलोपियन ट्यूब पेटन्सीचे मूल्यांकन करण्यात मदत करते.
- पुरुषांच्या शरीरात उपलब्ध असलेल्या शुक्राणूंच्या संख्येचे मूल्यांकन करण्यासाठी शुक्राणूंचे विश्लेषण सुरू केले जाते. इतर पॅरामीटर्समध्ये गतिशीलता आणि आकार समाविष्ट आहे. ICSI- Intracytoplasmic Sperm Injection ची गरज आहे की नाही किंवा IUI ची गरज आहे की नाही हे ठरवण्यात हे डॉक्टरांना मदत करते.
- शरीरातील सामान्य चयापचय शोधण्यासाठी थायरॉईड हार्मोनल चाचणी देखील आवश्यक आहे. जर पातळी असामान्य असेल, तर तुम्हाला औषधे दिली जातील.
- हिपॅटायटीस सी, हिपॅटायटीस बी, एचआयव्ही आणि सिफिलीस यांसारखे विविध रोग ओळखण्यासाठी संक्रमण तपासणी आहे. या रोगांमुळे गंभीर समस्या उद्भवू शकतात म्हणून त्यांना अगोदर शोधणे आवश्यक आहे.
IVF प्रक्रिया टप्प्याटप्प्याने काय आहे
-
1. उत्तेजनाद्वारे अंडी उत्पादन वाढवणे
IVF प्रक्रिया सुरू करण्यासाठी, तुम्हाला प्रजननक्षमता औषधे दिली जातील ज्याला उत्तेजन म्हणून ओळखले जाते. तुमच्या शरीराला अधिक अंडी तयार करण्यास सांगण्यासाठी औषधे उपयुक्त ठरतील. अंड्यांचे उत्पादन जास्त झाल्यास फलित होण्याची यशस्वी शक्यता असते. पुढे, तुम्हाला संपूर्ण IVF प्रवासात वारंवार ट्रान्सव्हॅजिनल अल्ट्रासाऊंड आणि डॉक्टरांनी शिफारस केलेल्या काही रक्त चाचण्या कराव्या लागतील. हे डॉक्टरांना हार्मोन्स आणि अंडाशयांची पातळी तपासण्यास मदत करेल.
-
2. अंडी काढणे
पुढील प्रक्रिया अंडी काढून टाकल्यानंतर केली जाईल परंतु त्यापूर्वी, अंडी लवकर परिपक्व करण्यासाठी तुम्हाला हार्मोन इंजेक्शन दिले जाईल. तुम्हाला अंडी काढण्यासाठी फॉलिक्युलर एस्पिरेशन म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या किरकोळ शस्त्रक्रियेतून जावे लागेल. तुमच्या योनीतून सुई नेण्यासाठी डॉक्टर अल्ट्रासाऊंड कांडीचा समावेश करतील. सुईसोबत एक उपकरण जोडलेले आहे जे एका वेळी एक अंडी चोखण्याची क्रिया करते. वेदनादायक वाटतं? नक्कीच, होईल पण काळजी करू नका. संपूर्ण प्रक्रिया भूल देऊन केली जाईल.
-
3. भागीदार किंवा दात्याकडून शुक्राणू गोळा करणे
प्रक्रिया सुरू ठेवण्यासाठी अंडी पुनर्प्राप्त केल्यानंतर, तुमच्या जोडीदाराचे किंवा दात्याचे शुक्राणू गोळा केले जातील. निरोगी शुक्राणू शोधण्यासाठी हाय-स्पीड वॉश केले जाते.
-
4. अंड्याचे फलन
अंड्याच्या फलनाच्या या IVF प्रक्रियेमध्ये, शुक्राणू आणि अंड्यांच्या माध्यमातून गर्भधारणेला प्रोत्साहन दिले जाईल. याला बीजारोपण म्हणतात. तुम्हाला ICSI किंवा इंट्रासाइटोप्लाज्मिक स्पर्म इंजेक्शनची देखील आवश्यकता असू शकते ज्यामुळे शुक्राणू थेट गर्भामध्ये इंजेक्ट करा. प्रक्रियेनंतर, अंडी भ्रूणात बदलेपर्यंत सावधपणे संरक्षित केली जातात.
-
5. भ्रूण हस्तांतरण
अंडी गोळा केल्यानंतर, तुम्हाला दुसरे औषध दिले जाईल. हे गर्भाशयाचे अस्तर तयार करण्यासाठी आहे जेणेकरून भ्रूण परत घालण्यासाठी प्राप्त करता येतील. गर्भाधान संपल्यानंतर म्हणजे सुमारे तीन ते पाच दिवसांनी, डॉक्टर कॅथेटरच्या सहाय्याने गर्भ गर्भाशयात घालतील. तुम्हाला हे देखील माहित असले पाहिजे की गर्भाशयात एकापेक्षा जास्त भ्रूण टाकले जातील या विश्वासाने अस्तरात एकच भ्रूण रोपण केले जाईल. असते.
काही वेळा, अस्तरामध्ये एकापेक्षा जास्त भ्रूणांचे रोपण केले जाते आणि अशा परिस्थितीत, जुळे किंवा तिप्पट अपेक्षित असतात. IVF प्रक्रियेमध्ये नैसर्गिक पुनरुत्पादनाचे अनुकरण करण्याची प्रवृत्ती असते. -
6. गर्भधारणा चाचणी
IVF प्रक्रियेची शेवटची पायरी म्हणजे गर्भधारणा चाचणी जी गर्भ हस्तांतरणाच्या दोन आठवड्यांनंतर रक्त चाचणीद्वारे केली जाईल. चाचण्या सकारात्मक असल्यास तुम्हाला अल्ट्रासाऊंड चाचणी देखील करावी लागेल आणि जर ती नकारात्मक असेल तर तुम्हाला पुन्हा डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा लागेल. ते इतर पर्यायांची शिफारस करतील जे तुम्ही IVF उपचार म्हणून वापरून पाहू शकता.
IVF प्रक्रियेचे दुष्परिणाम
IVF प्रक्रियेमध्ये जोखीम आणि संभाव्य दुष्परिणाम देखील असतात ज्यांचा तुम्हाला सहसा कोणत्याही औषध किंवा वैद्यकीय प्रक्रियेत अनुभव येतो. या दुष्परिणामांमध्ये संसर्ग, रक्तस्त्राव, डोकेदुखी, मूड बदलणे, सूज येणे, पेटके येणे आणि ऍलर्जीक प्रतिक्रिया यांचा समावेश असू शकतो. तुम्हाला काही शंका किंवा शंका असल्यास तुम्ही नेहमी तुमच्या डॉक्टरांशी संपर्क साधू शकता.
IVF उपचार कोणासाठीही (भागीदार आणि कुटुंब) अत्यंत क्लेशकारक असू शकतात. असे लोक देखील आहेत ज्यांना प्रक्रियेदरम्यान नैराश्य आणि तणावाचा अनुभव घ्यावा लागतो. त्यामुळे, ज्यांना वंध्यत्वाची समस्या आहे किंवा ज्यांना IVF प्रक्रिया झाली आहे त्यांच्याशी बोलणे केव्हाही चांगले. हे तुम्हाला तुमच्या सर्व भीतींवर मात करण्यास मदत करेल. तुम्ही थेरपिस्ट आणि समुपदेशकांपर्यंत पोहोचण्याचा देखील विचार करू शकता कारण जेव्हा तुम्हाला अस्वस्थता येत असेल तेव्हा ते सर्वोत्तम स्त्रोत आहेत.
IVF उपचारासाठी किती खर्च येतो?
आयव्हीएफ उपचार हा वेळखाऊच नाही तर खर्चिकही आहे. आपण पुनरावृत्ती चक्र अनुभवू शकाल आणि असंख्य भावना शारीरिक आणि मानसिक दोन्ही आपल्या मार्गावर येतील. IVF खर्च त्यांच्या चक्रामुळे चढ-उतार होत राहतात. औषधी खर्च, चाचण्या आणि शस्त्रक्रिया खर्च असल्याने उपचार महाग आहेत. म्हणून, जर तुमच्यासाठी पालकत्व अनुभवण्यासाठी IVF हा एकमेव उपाय असेल तर तुम्ही प्रथम IVF वंध्यत्व क्लिनिकला भेट द्यावी आणि तुमच्या डॉक्टरांशी बोला. तुम्ही उपचारासाठी खर्च करत असलेल्या प्रत्येक पैशावर ते तुम्हाला चांगले मार्गदर्शन करू शकतात. म्हणून, आयव्हीएफ उपचारांबाबत निर्णय घेण्यापूर्वी, तुम्हाला त्याची परवडणारीता सुनिश्चित करणे आवश्यक आहे.
तुमची IVF प्रवासाची सुरुवात करण्यास तयार आहात का?
वंध्यत्वासाठी मदत घेणे
वंध्यत्वाच्या समस्येचा सामना करण्यासाठी तुम्हाला सर्वात पहिली गोष्ट म्हणजे डॉक्टरांशी बोलणे. एकदा तुम्हाला खात्री पटली की IVF आवश्यक आहे, तर तुम्ही तुमच्या जवळच्या सर्वोत्तम IVF प्रजनन क्लिनिकला भेट दिली पाहिजे. आयव्हीएफ प्रक्रियेशी संबंधित प्रत्येक गोष्टीत डॉक्टर तुम्हाला मदत करतील. तुम्ही IVF केंद्र कसे निवडू शकता हे तुम्हाला माहीत नसेल, तर तुमच्यासाठी हे उत्तर आहे.
आयव्हीएफ केंद्र निवडणे
तुम्ही आयव्हीएफ केंद्राला भेट देण्यापूर्वी, येथे काही टिपा आहेत ज्यांचा तुम्ही विचार केला पाहिजे :
तुम्हाला आमच्याकडून मोठ्या प्रमाणात IVF उपचार आणि सेवा मिळतील. आम्ही या क्षेत्रातील अनेक वर्षांचा अनुभव असलेल्या डॉक्टरांची एक टीम एकत्रित केली आहे जी तुम्हाला संपूर्ण प्रक्रियेदरम्यान मदत करत नाही तर संपूर्ण प्रवासात अगणित भावना हाताळण्यातही मदत करते. तुम्हाला आमच्यासोबत पारदर्शक आणि मानक किंमत देखील मिळेल. यशाचा दर सुनिश्चित करण्यासाठी, आम्ही प्रगत वैद्यकीय तंत्रज्ञानाचा समावेश केला आहे.
आमच्या सेवांचा मुख्य बोधवाक्य म्हणजे तुमचे कुटुंब पूर्ण करणे कारण जेव्हा तुमचे कुटुंब वाढेल तेव्हा आम्हीही वाढू. त्यामुळे, तुम्ही आमच्याशी कधीही संपर्क साधू शकता आणि आम्ही तुमची स्वप्ने पूर्ण करू.
आय व्ही एफ नंतरची काळजी
आय व्ही एफ नंतरची काळजी(Post IVF care) काय घ्यावी हे जाणून घेण्याच्या आधी आय व्ही एफ(IVF) काय आहे हे जाणून घेऊया. आय व्ही एफ म्हणजे इन-विट्रो फर्टिलायजेशन (IN VITRA FERTILIZATION ). ज्या जोडप्यांना नैसर्गिकपणे आईवडील होण्यास अडथळे येतात त्यांच्यासाठी आय व्ही एफ (IVF) हे एक वरदान मानले जाते.
वंध्यत्वाच्या समस्येवर मात करण्यासाठी आय व्ही एफ (IVF) प्रभावी व नाजूक प्रक्रिया आहे. ज्या महिलांना या प्रक्रियेद्वारे जावे लागते त्यांना बर्याच मानसिक आणि शारीरिक बदलामंधून जावे लागते. तसेच गुतागुंतीची प्रक्रिया असल्याने या प्रक्रियेआधी आणि नंतर डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार काळजी घेणे खूप महत्त्वाचे आहे.
आयव्हीएफ ट्रिटमेंट(IVF Treatment) सुरु होण्याच्या आधीपासून आनंदी आणि तणावमुक्त आयुष्य जगण्यास सुरुवात केल्यास आयव्हीएफ ट्रिटमेंट यशस्वी होण्याची शक्यता खूप वाढते. आज आपण या लेखात समजून घेऊया की आय व्ही एफ (IVF) नंतर काय काळजी कशी घ्यावी.
आय.व्ही.एफ. या पद्धतीमध्ये, स्त्रीच्या शरीरात तयार होणारी बीजांडे आणि पुरुषाच्या वृषणामध्ये(In the testicles of men) तयार होणारे शुक्राणू यांचे मीलन शरीराबाहेर केले जाते. आय व्ही एफ (IVF)उपचार पद्धतीमध्ये स्त्रीच्या शरीरातील बीजांडनिर्मितीच्या प्रक्रियेचा अभ्यास करून, जास्त बीजांडे तयार होण्याची इंजेक्शन देऊन ही बीजांडे बाहेर काढली जातात. त्यानंतर पुरुषाच्या वृषणामध्ये तयार होणारे शुक्रजंतूदेखील एका जारमध्ये जमा करून, बीजांड आणि शुक्रजंतू यांचा संयोग घडवून आणला जातो.
ताण-तणाव टाळा (Avoid Stress)
ही प्रक्रिया गुंता गुंतीची असल्याने जोडप्याला अनेक गोष्टीना सामोरे जावे लागते. जीवन शैलीत बदल करावे लागतात.तुम्ही अशा वेळी जाणिवपूर्वक काही गोष्टी टाळू शकता ज्यामुळे तुम्हाला अधिक ताण येणार नाही. आय.व्ही.एफ उपचारांच्या चांगल्या परिणामांसाठी दोघांनीही जास्त ताण घेणे टाळा.कारण अती ताणाचा स्त्री व पुरुष दोघांच्यांही फर्टिलिटीवर विपरित परिणाम होऊ शकतो.
व्यसन करणे टाळा (Avoid Addiction)
दारू आणि धुम्र्पान करणे हे गर्भधारणे पुर्वी किंवा गर्भधारणे नंतर करणे चांगले नाही. डॉक्टर तसा सल्ला देतात. पण अनेक जोडपी त्याविषयी जास्त काळजी करत नाहीत. पण त्याचा परिणाम शरीरावर होत असतो. धुम्रपान किंवा मद्यपान केल्यास गर्भधारणा राहण्याचे प्रमाण ४५ टक्क्यांनी कमी होऊ शकते.
मुबलक पाणी आणि सकस आहार (Plenty of Water and a Healthy Diet)
संतुलित आहार घेणे (Eating a balanced diet) आणि मुबलक पाणी पिणे ( Drink plenty of water)
जास्त महत्वाचे आहे. या उपचारात स्त्रियांना काही इंजेक्शन्स दिली जातात.मुबलक पाणी प्यायल्याने ही इंजेक्शन घेताना होणा-या वेदना व सुज कमी होते. स्त्रियांनी दिवसभरात कमीतकमी तीन ते पाच लीटर पाणी प्यावे. तसेच सकस आहार घेणे तितकेच चांगले. गर्भधारणेसाठी खूप उपयोग होतो.
डॉक्टरांच्या सल्ल्याने वेळापत्रक करा (Schedule an Appointment with the Doctor)
डॉक्टरांनी दिलेला सल्ला योग्य पद्धतीने आणि काटेकोरपणे पाळा.कोणत्याही वेळी तुम्हाला त्रास अथवा अस्वस्थता जाणवल्यास त्वरीत डॉक्टरांना याबाबत सांगा.